Stel: je krijgt bedrag x en je hebt nood aan product y. Een eenvoudige vraag- en aanbodoefening, toch? In de zorg- en welzijnssector tekent zich een vergelijkbare beweging af. Personen met een beperking, zorgbehoevenden of mensen die ondersteuning uit de welzijnssector nodig hebben, kunnen meer en meer beroep doen op maatwerkondersteuning. Dit heeft een impact op zowel gebruiker, sociale professionals als de zorgorganisaties.
Expertisecentrum Inclusive Society van UCLL Research & Expertise ging samen met het Vlaams Welzijnsverbond aan de slag om dit topic te onderzoeken. UCLL-onderzoekers Heleen Neerinckx en Katrien Hermans hebben de sector breed bevraagd over de impact van de persoonsvolgende financiering (PVF). Met de resultaten van dit onderzoek willen ze een benchmark opstellen, zodat zorgorganisaties hun eigen positie ten opzichte van de andere zorgorganisaties in kaart kunnen brengen. Ook kunnen ze succesfactoren identificeren die als inspiratie voor de toekomst kunnen dienen.
De belangrijkste resultaten van het onderzoek tonen aan dat de invoering van de persoonsvolgende financiering zorgorganisaties ertoe aanzet om hun werking kritisch te bekijken en, waar nodig, te reorganiseren. Zorgorganisaties zijn dan ook nog volop op zoek naar oplossingen om zo efficiënt mogelijk te kunnen werken met een maximale afstemming op de hulpvragen van de gebruikers.
De sector verschuift dan ook van een aanbodgestuurde naar een vraaggestuurde hulpverlening. Zorgorganisaties staan voor nieuwe uitdagingen, waardoor de rol van hulpverleners sterk verandert. De hulpverlening lijkt daarbij een beweging te maken naar het sociale ondernemerschap, waarbij de hulpverlener voor een stukje optreedt als ondernemer én marketeer. Daarin wordt het aanbod zo aantrekkelijk mogelijk voorgesteld, zodat de zorgvrager of -koper met een persoonsgebonden budget kan kiezen voor de meest aantrekkelijke – en juiste – zorg.
Zo wordt een impact ervaren op de visie en missie, op het personeelsbeleid, op sociaal ondernemerschap en marktwerking, op verschillende vormen van samenwerking en op de rol van de hulpverleners in de dagelijkse praktijk.
We merken ook dat het takenpakket van de hulpverleners een grote transformatie ondergaat qua inhoud en volume. De toegenomen werkdruk is vooral toe te wijzen aan deze factoren:
- de hulpvragen veranderen en vragen een aangepaste reactie,
- de hulpvragen worden complexer,
- een netwerk dat zich steeds kritischer opstelt ten aanzien van de geboden zorg,
- de bijkomende administratieve vereisten.
Vooral die laatste factor zorgt ervoor dat hulpverleners steeds vaker de rol opnemen van manager, administrator, pleitbezorger, marketeer en boekhouder. Hoewel zorgorganisaties met een gelijkaardig zorgaanbod eigenlijk ‘concurrenten’ zijn, heeft de invoering van de PVF ook geleid tot meer onderlinge samenwerkingen. Daardoor wordt de budgettaire impact op de gebruiker beperkt.
Dit wordt bevestigd door Kwaito (Kwalitatief Innovatief en Toekomstgericht Ondernemen), een coöperatieve vennootschap die werd opgericht door 11 vergunde zorgaanbieders die actief zijn over heel Vlaanderen. Het gaat om organisaties die in het verleden pionier waren in verschillende domeinen en heel wat ondernemingszin aan de dag legden.
De invoering van de PVF heeft deze ondernemingszin zeker nog aangewakkerd. Kwaito benadrukt dat PFV als middel moet gezien worden om een kwaliteitsvol leven te voeren en niet als doel op zich. In die optiek spreekt Kwaito eerder over behoeftegerichte zorg dan over vraaggestuurde zorg.
Als verbindend ondernemer wil Kwaito iedereen in beweging krijgen in de transitie naar een nieuw (zorg)systeem en een nieuwe taal. Een samenleving van solidaire buurten waar diverse talenten samen ondernemen voor elkaar en voor een leefbare planeet. De lokale ‘community’ is de motor voor het ondernemerschap, verbinding de sleutel. Innovatieve en rendabele modellen op vlak van wonen, dagbesteding, werken, vrije tijd en mobiliteit zijn het doel; mensen met verhoogde kwetsbaarheid onze focus.
Naast het zeer sterke eigenregiedenken dat vanuit de PVF gepromoot wordt, hanteert Kwaito begrippen als interafhankelijkheid, wederkerigheid, dialoog, gedeelde verantwoordelijkheid, co-creatie én solidariteit.
Consulteer het volledige rapport hier.
Meer info? Contacteer heleen.neerinckx@ucll.be of katrien.hermans@ucll.be.
